بسم الله الرحمن الرحیم

 

اسکلت کپی‌ها: از چپ به راست گیبون (با بزرگ‌نمایی نسبی دو)، اورانگوتان، شمپانزه، گوریل، انسان.

تکامل انسان، بخشی از نظریهٔ بزرگ‌تر تکامل زیست‌شناختی است و سر و کارش با تکامل زیست‌شناختی انسان به عنوان یکی از گونه‌های جانوری است. مقولهٔ تکامل انسان و خاستنش از کَپی‌های قدیم‌تر - یا در تداول عامیانه میمون (گرچه این استعمال دقیق نیست) - از جنجالی‌ترین مباحث در چند سدهٔ اخیر بوده‌است. نگرش علمی امروزین به مسئلهٔ تکامل انسان یا خاستگاه وی، مدیون طبیعی‌دان معروف چارلز داروین است.

از زمان داروین شواهد مبنی بر این نظریه به‌طور قابل ملاحظه‌ای محکم‌تر و فراگیرتر شده‌است و علوم زیست‌شناختی اخیر چون ژنتیک، بیوشیمی، فیزیولوژی، بوم شناسی، رفتارشناسی جانوری و به ویژه زیست‌شناسی مولکولی با فراهم آوردن شواهد محکم‌تر و جزئیات بیشتر بر نظریه تکامل صحه گذاشته‌اند.^[۱] چنان که امروزه زیست‌شناسان و مردم‌شناسان در سرتاسر دنیا بر روی گونه‌ای از ارتباط تکاملی میان انسان و دیگر گونه‌های کپی‌ها توافق دارند هر چند در مورد جزئیات آن اختلاف وجود دارد.^[۲]

قدیمی ترین اسکلت یک کودک از دوران ابتدایی تکامل بشر: با کشف اسکلت یک کودک متعلق به سه میلیون و سیصد سال پیش و انجام آزمایشاتی بر روی آن، دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که پیشینیان ما با وجود اینکه بر روی دو پا راه می‌رفتند، اما احتمالاً توانايی بالا رفتن از درخت را نیز همانند میمون‌ها داشتند. دانشمندان اسکلت به جای مانده از یک دختر سه ساله را که مربوط به دوره زمین‌شناسی استرالوپیتکوس (Australopithecus) (دوران اولیه تکامل بشر) می‌باشد و لوسی (Lucy) نام‌گذاری شده در ۴۰۰ کیلومتری آدیس آبابا (Addis Ababa) پایتخت اتیوپی پیدا کردند. بنا به گفته دکتر زرسنی آلمسیجد (Zeresenay Alemseged) از موسسه تکامل جاندارن در آلمان، این اسکلت کامل‌ترین و قدیمی‌ترین استخوان‌های یک کودک می‌باشد که تا به حال کشف شده‌است.

اسکلت کشف شده شامل سر، ستون فقرات، دست‌ها و پاها می‌باشد و شباهت دوگانه‌ای به اسکلت میمون‌ها و انسان دارد. حالت استخوان‌های این کودک نمایانگر این‌است که وی در جریان یک سیل مدفون شده و همین امر نیز سبب مرگ وی گردیده است. قسمت پایین بدن این اسکلت که شامل پاها، استخوان‌های ران و ساق می‌باشد مشخص می‌کند که انسان‌های اولیه ایستاده و بر روی دو پا راه می‌رفتند. اما قسمت بالای بدن که شامل استخوان‌های ترقوه، شانه و همچنین بازوها است بیشتر شبیه میمون‌ها می‌باشد و انگشت‌ها حالت خمیده دارند. باقی مانده استخوان‌ها نشان می‌دهد که کودکان انسان‌های اولیه چگونه فیزیکی داشتند و همینطور بیانگر اندازه قد آنها نیز می‌باشد. این دانشمند همچنین اظهار می‌دارد که آزمایشات بر روی اسکلت این کودک در شناخت پیشینیان و چگونگی تکامل بشر کمک زیادی به ما خواهد کرد.

مقبول‌ترین نظریه در میان دیرین‌مردم‌شناسان امروزین در باب تکامل انسان این است که انسان کنونی که با نام علمی انسان خردمند خردمند مشخص می‌شود زیرگونه‌ای از انسان خردمند است که خود از انسان راست‌قامت تکامل یافته و انسان راست‌قامت هم از انسان ماهر تکامل یافته بود. همگی این جانداران در سردهٔ انسان جای می‌گیرند که گونه‌های متعدد دیگری هم از آن برخاسته بودند (مانند انسان نئاندرتال و انسان راست‌قامت) اما امروزه نسل تمامی آن‌ها منقرض شده‌است. انسان خردمند در حدود ۲۰۰ هزار سال پیش در شرق آفریقا پدیدار شد و گروه‌های کوچکی از آن‌ها در حدود ۵۰ هزار سال پیش به دیگر نقاط دنیا مهاجرت کردند، به این ترتیب نسل تمامی انسان‌هایی که در خارج از آفریقا زندگی می‌کنند به این مهاجران می‌رسد.^[۱۳]

کپی‌های بزرگ (شمپانزه، بونوبو، گوریل و اورانگوتان) نزدیک‌ترین جانداران در حال حیات به انسان‌هایند. با این حال انسان از هیچ‌یک از آن‌ها تکامل نیافته‌است و مسیر تکاملی ما و آن‌ها میلیون‌ها سال پیش از هم جدا شده‌است. از میان آن‌ها شمپانزه و بونوبو دو گونهٔ نزدیک‌تر به انسان‌اند. نیای مشترک سردهٔ شمپانزه و سردهٔ انسان در حدود ۶ تا ۷ میلیون سال پیش می‌زیسته‌است.

 

 

تکامل و ادیان

تکامل و مسیحیت

بسیاری از ادیان این نظریه را خلاف تعلیمات دینی خود تلقی می‌کنند و با پذیرفته شدن و یا آموزش آن مخالفت می‌کنند. این موضوع در کشورهایی مانند آمریکا از مسائل جنجالی سیاسی کنونی می‌باشد و غالباً تعداد زیادی از اعضای جناح‌های محافظه‌کار بر ضد آموزش این نظریه در مدارس دولتی فعالیت می‌کنند. مخالفت با تکامل گروهی از مسیحیان را به تلاش برای جایگزین کردن آن با مفهوم طراحی هوشمند رهنمون کرده‌است.

اما اخیرا واتیکان مدعی شده‌است که این نظریه با دیدگاه مسیحیت درباره خلقت تطابق دارد. به گزارش مهر به نقل از تلگراف، اسقف اعظم جیانفرانسکو راواسی رئیس شورای پاپی فرهنگ واتیکان اظهار داشت درحالی که کلیسا نسبت به نظریه داروین در گذشته رویکرد خوبی نداشته‌است، ایده تکامل را می‌توان در سنت آگوستین و سنت توماس آکویناس دنبال کرد.

جوزپه تانزلا نیتی استاد الهیات دانشگاه پاپی سانتا کراس در رم یادآور شده‌است که سنت آگوستین متأله قرن چهارمی هرگز با واژه تکامل آشنایی نداشت اما می‌دانست که انواع زندگی به آرامی در طول زمان متحول می‌شوند. آکویناس نیز در قرون وسطی چنین دیدگاهی داشته‌است.

وی همچنین به پاپ پیوس دوازدهم اشاره کرد که بیش از ۵۰ سال پیش تکامل را به عنوان یک رویکرد موثق علمی به رشد انسان توصیف کرده بود.^[۱۴]

به عبارت دیگر جمع کثیری از مسیحیان به ما می‌گویند که در صورت صحت این نظریه، می‌توان گفت خداوند خالق سازوکار خود تکامل بوده‌است.^[۱۵][۱۶]

تکامل و اسلام

دیدگاه مخالف

به عقیده محمد حسین طباطبایی، در هر حال نظر قرآن خلقت ثبوتی و دفعی است و نظریه تکامل از دید قرآن مردود است.^[۱۷]

محمدتقی مصباح یزدی، نظریه خلقت قرآن را معجزه می‌داند و تصریح می‌کند که حقیقت اعجاز قرآن از منظر نظریه‌های علمی قابل فهم نیست.^[۱۸]

دیدگاه میانه‌رو

مرتضی مطهری و علی شریعتی داستان خلقت بشر در قرآن را نمادین می‌دانند.^[۱۹]

جعفر سبحانی: تکامل الزاماً مبطل نظریهٔ ناظم الهی نیست، زیرا طرفداران نظریهٔ ناظم الهی می‌توانند بگویند که ناظم الهی برای خلق جهان و موجودات پیچیده تر طرح بلند مدتی برگزیده‌است.^[۲۰][۲۱]

ناصر مکارم شیرازی:

دیدگاه موافق

در دیدگاه علی مشکینی و یدالله سحابی، قرآن به تکامل تدریجی و پیوستگی نسلی تصریح کرده‌است.^[۲۳][۲۴]

درخت زندگی نشانگر فرگشت از آغاز حیات است.

کتاب‌شناسی

• آیا براستی انسان زادهٔ میمون است؟، ترجمه و تالیف محمود بهزاد.
• داستان تکامل و خلقت انسان، دکتر یدالله سحابی.
• بحث تکامل از نظر قرآن، آیت‌الله علی مشکینی.

پانویس

1.     ↑ Mayr, Ernst. ۲۰۰۱. What evolution is. Harvard.

2.     ↑ about ۴٫۵ billion years: see Age of the Earth.

3.     ↑ Dalrymple G. Brent 2004. Ancient Earth and ancient skies: the age of the Earth and its cosmic surroundings. Stanford

4.     ↑ Levin, Harold L. ۲۰۰۵. The Earth through time. ۸th ed, Wiley, N.Y. Chapter ۶: Life on Earth: what do fossils reveal?

5.     ↑ Futuyma, Douglas J. ۱۹۹۷. Evolutionary biology, ۳rd ed. Sinauer Associates. p751. ISBN 0-87893-189-9.

6.     ↑ Guardian article by Richard Dawkins, Jerry Coyne

7.     ↑ Muller, H. J. (1959). "One hundred years without Darwin are enough". School Science and Mathematics 59: 304–۳۰۵. http://www.skepticfiles.org/evolut/100pcnts.htm.  Reprinted in: Zetterberg, Peter (ed.) (1983). Evolution versus creationism: the public education controversy. Phoenix AZ: ORYX Press. ISBN 0897740610. 

8.     ↑ evolution. (2009). Encyclopædia Britannica. Ultimate Reference Suite

9.     ↑ Michael Le Page, Evolution: 24 myths and misconceptions, NewScientist. 16 April 2008

10.                       

نظرات شما عزیزان:

برچسب‌ها: